Ngày nay, trong nuôi trồng thủy sản, việc giảm thiểu tối đa lượng hóa chất sử dụng đang được người nuôi đặc biệt quan tâm. Và khi người nuôi trở nên ý thức hơn về những tác động tiêu cực của các phương pháp điều trị khác nhau được sử dụng trong việc kiểm soát dịch bệnh thì các phương pháp thay thế đã được đề xuất. Trong đó, Betaglucan (β-glucan) và Mannan Oligosaccharide (MOS) được sử dụng rộng rãi như một giải pháp trong việc duy trì trạng thái sức khỏe tốt của vật nuôi nhờ khả năng kích thích hệ miễn dịch hiệu quả.

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh β–glucan và MOS có ảnh hưởng tích cực đến tình trạng sức khỏe đường ruột và khả năng kháng bệnh của gia súc, gia cầm và động vật thủy sản nhờ cơ chế ức chế quá trình liên kết giữa vi khuẩn gây bệnh với tế bào biểu mô ruột.

Vậy Betaglucan và MOS hoạt động như thế nào?

Betaglucan:

β-glucan là một polysaccharide được chiết xuất chủ yếu từ vách tế bào nấm men (yeast), yến mạch, lúa mạch, rong biển,… Tùy theo liên kết của các monosaccharide trong chuỗi mà β-glucan khác nhau về tên gọi, đặc điểm và giá trị sinh học, như: agar (β-1.3-1.4-glucan), fucoidan (β-1,3-glucan), alginate (β-1,4-glucan), zymosan (β-1,3-glucan), chrysolaminarin (β-1,3-1,6-glucan), carrageenan (β-1,3-1,4-glucan),…

Tôm không có hệ miễn dịch đặc hiệu (specific immunity), quá trình miễn dịch chủ yếu dựa trên miễn dịch không đặc hiệu. Giống như hệ miễn dịch không đặc hiệu của cá, miễn dịch của tôm được chia thành 2 loại miễn dịch: miễn dịch dịch thể và miễn dịch tế bào. Đối với miễn dịch dịch thể, β-glucan kích thích quá trình sản sinh các peptid kháng khuẩn AMPs (antimicrobial peptides) như là crustin, ALF (antilipopolysaccharide factors), penaeidin, lectin và lysozyme. Đối với miễn dịch tế bào, β-glucan kích thích quá trình melanin hóa (melanization) và quá trình thực bào (phagocytosis). Các bạch cầu có hạt (granular leucocyte) sản xuất ra melanin sẽ bao phủ và tiêu diệt tế bào vi khuẩn, sau đó phóng thích ra ngoài lớp vỏ kitin. Trong quá trình thực bào, các gốc oxy nguyên tử (O2-), gốc hydroxyl (OH), và hydrogen perocide (H2O2) cũng được sinh ra, đây là những chất oxy hóa mạnh có vai trò diệt khuẩn. β-glucan cũng giúp tăng cường hoạt tính men SOD và GPx tương tự như ở cá.

Mannan Oligosaccharides (MOS):

Mannan Oligosaccharide là một đường phức hợp thiên nhiên, hiện diện như một cơ chất cho sự phát triển các lợi khuẩn đường ruột và chứng tỏ hiệu quả như là một tiền kháng sinh và ngăn chặn sự tích tụ các tác nhân gây bệnh.

  • Gia tăng mật độ và chiều dài của nhung mao ruột, dẫn đến việc tiêu hóa và hấp thu các dưỡng chất trong thức ăn tốt hơn, giúp động vật nuôi lớn nhanh hơn, giảm hệ số chuyển đổi thức ăn, tăng hiệu quả kinh tế.
  • Kết dính mầm bệnh vi khuẩn trong đường ruột và loại thải chúng ra ngoài theo phân, giúp ngăn ngừa sự xâm nhập của những mầm bệnh này vào trong cơ thể để gây bệnh. Vì vậy, tỷ lệ bệnh do vi khuẩn thấp và gia tăng tỷ lệ sống của vật nuôi.
  • Tăng khả năng kháng bệnh do vi khuẩn.

Kết luận:

Việc bổ sung β-glucan và MOS trong nuôi trồng thủy sản hiện đang là một giải pháp hữu hiệu đối với vấn đề kích thích hệ miễn dịch và tăng cường sức đề kháng, đảm bảo sức khỏe động vật thủy sản nuôi, hạn chế tối đa dư lượng kháng sinh trong điều trị bệnh, hướng đến mục tiêu sản phẩm kinh tế, chất lượng và an toàn.